Nyalh zurh
“Íÿëõ ç¿ðõ”
Íýã ë ìýäýõýä ñàð ãàðàí áîë÷èõæýý. Ñýòãýëèéí ýìçýã íÿëõ ç¿ðõ ìèíü ÷àìã¿éãýýð ýã÷èä íü òàì øèã… Ýçã¿éðýë ¿¿ðýýð àéë÷èëæ ¿¿ðýãëýõ øºíèéã ÷ òîñíî. Ç¿¿ä ýâã¿éð÷ ñýòãýë áà÷èìäàíà.
×è ìèíü íàäàä õ¿íèé õ¿íèéã ººðèéí ìýò àìèà òàâüæ õàéðëàõûã çààæ èðñýí òàâüëàí. ÷àìã¿éãýýð áè õýí ÷ áèø. Ñóë äîðîé, èòãýë ¿íýìøèëã¿é, àç æàðãàëã¿é. ¯¿ðýýð ÿìàãò ñýðíý. ×èíèé òóõàé áîäíî. Óéëíà. Áàéãàà ãàçðûí ÷èíü òóõàé òààìàãëàí îðøèõîä õè÷íýýí óéòàé ãýý÷. Äýíä¿¿ ÿäìàãõàí õ¿íèé àìüäðàë ÷è æàðãàõ ãýæ íàäàä èðñýí áàéëòàé. Çîâëîíãîîñ àíãèæðóóëàõ ãýñýí ýýæèéíè ìèíü õ¿ñýë áèåëýëýý îëæ ÷àäñàíã¿éä õàðàìñàíà. 18-õàí íàñ äààí÷ õàðóóñàëòàé. ×àìã¿éãýýð ºäºð øºíèéã óéëæ èëýýñýýð. Ñýòãýëýýñ íýã ýðõòýí àâ÷èõñàí ìýò áàéíãà ºâäºí, õºíä¿¿ðëýíý.
Õàæóóä áàéõäàà õàæèãëàæ, õàìò áàéõûí æàðãàëûã ìýääýã¿é õ¿í ãýäýã äààí÷ òýíýã þì. Õàãàöàë, õàðóóñëûí õîéíîîñ õàðàìñàæ ñóóõàä àìüäðàë äààí÷ õÿëáàð áàéæ ãýìýýí íü áîäîãäîíî. ×àìäàà õàéð ìýäð¿¿ëæ áàéñàíñàí áèë¿¿ äýý… Á¿õ ç¿éë óòãàã¿é. Äýíä¿¿ óòãàã¿é. Õà÷èí èõýýð ÷àìàéãàà õàéðëàìààð, õàéðëóóëìààð ñàíàãäàíà. Äýíä¿¿ íÿëõ àìüòàí ÿìàð èõ çîâæ áàéãààã áîäîõ á¿ðò õàðàìñàíà. Ãýâ÷ ¿õýë àéë÷ëààã¿éä ýíãýðòýý íýâøèí òàéòãàðàë ºâºðëºíº… Ìèíèé äýíä¿¿ “Íÿëõ ç¿ðõ” ñàíàæ áàéíà ìºíõèéí ç¿ðõýí áèåèéí õîëáîîñ ìèíü
Онож хэлсэн үнэн үг хэрүүлийнх хараалынх магтаалынх алийнх ч бай БИ өөртөө үлдээлэг…
Н.Оюун-Эрдэнэ
“Миний Монголын залуус”
Хөөтэй тогоог чинь тостой гэж, харийн бэр болж байна
Ханын плитка нь тустай гэж, Хан улсыг зорьж байна
Хэтэвч чинь нимгээн гэж, хүний нутагт үлдэж байна
Хоосон амьдрал утгагүй гэж, хайр сэтгэлээн зольж байна
Хохь чинь дээ хохь чинь, хонгон дээрээ мэнгэтэй хүү чамаас төрөхгүй
Хазгай муруй хэлэнд чинь, ханилсан амраг чинь татагдахгүй
Хүйтэн жихүүн өдөр, хөх тэнгэр чинь харагдахгүй
Хөлөөн жийгээд суух, эрх чөлөөг чи мэдрэхгүй
Хөмсгөөн зангидаж суухад чинь, хайртай эжий чинь аргадахгүй
Хөгжилтэй багын андууд чинь, ширээг чинь тойроод суухгүй
Хүний нутгийн чулуу, хорсолтой хүйтнээр хайрахад
Хоёр нүдний чинь нулимс унах ч газар олдохгүй
Хадгалж дүрсэн мөнгө чинь, цагийн салхинд хийснэ
Халтайлгаж будсан нүүр чинь, харийн усанд үрчийнэ
Хамаг нандин бүхэн чинь, харь эрд гишгэгдэхэд
Хэн ч чамайг үгүйлэхгүй, харьд ганцаараан үлдэнэ чи
Миний Монголын залуус шижир наран шиг илчтэй
Мэндэлж өссөн нутаг нь мөнхөд дуусашгүй эрдэнэстэй
Маргаашийн л ургах нарнаар нутагтаан тэд очоод
Магад чамайг үгүйлэхгүй, маш сайхан амьдарна
***********************************************************************
Ч.Дагмидмаа : Монгол хүн та дээшээ суу
Монгол хүн та дээшээ суу
Морин хуурандаа ойрхон суу
Шагайн дөрвөн бэрхэнд аз увьдис бууж
Шандаст хүлгийн зоонд ардын дуугаан аялдаг
Дэлгэн барьсан хадагных нь өнгөнд тэнгэр гэрэлтэж
Дээшээ харсан алганд нь дэлхий бүхлээрээ багтдаг
Дээлтэй хөх өвгөд минь гаанс хөөргөөрөө гоёж
Дээрээ тоонотой гэртээ зуун зууныг элээсэн
Монгол хүн та дээшээ суу
Морьтой сүлдэндээ ойрхон суу…
Унасан хүлгийнх нь тэргүүнд сар бууж
Ууж суугаа аягатай цайнд нь нар хөвдөг
Уйлсан хүүхдээ галынхаа цогонд ширэглэж
Ус голынх нь чулуугаар домнож өсгөдөг
Уужим талын цээжийг гэрийнхээ бууриар тамгалж
Унь ханаа шаргиулан нүүж дөрвөн цагийг уяраасан
Монгол хүн та дээшээ суу
Монгол гэрийнхээ хойморт суу
Атганаас буусан шагай дөрвөн бэрх буутал
Ардын дуугаан дуулж хуурынхаа аялгуунд дэлгэр
Алтан намрын шүүдрийг мөнхийн ус болтол
Адис жанлавий нь хүртэж хурмастын доор залбир
Эргэн төрөхгүй аялгуу зүрхнээ дахин эгшиглэж
Энэ хаврын уулсыг өнгөөн хувилтал дуул…
Ээж ээжийн хайр дэлхийн мэлмий нээж
Энэ цагийн Монголын зовлон холхнуур тойрог
Монгол хүн та дээшээ суу
Монгол гэрийнхээ хойморт суу
Морин хуурынхаа дэргэд суу…..
Болзоог мөнхөлье!!!
Бидний хайрын эхлэл ТУУЛ голтой яалт ч үгүй холбоотой… Салхи сэвэлзүүлэн хамтдаа давхихдаа би голын эрэг, урсгал, нар, бороо моддыг харж хязгааргүй сайхныг мэдэрч явдаг байлаа. ккк Үнэхээр торгон агшин. Бие биеэ илүү мэдэхийг хичээж, үг яриагаа цэгнээд л… Ажилдаа явахдаа орой болзоотой гээд гоёж хангална… Өөр хүнрүү ч харж хугацаа алдахгүйн ТУЛД нам гүм газрыг илүүд үзнэ. Сонин юм, элдэв хоолны газар, паб гээд ерөөсөө таалагддаггүй газарлуу тэр авч явдаггүй байсан… Ингээд дурлал мөнхөлсөн тэр үеийн аялгуугаа оруулья гэж бодлоо. Энэ дуунуудад ямар их дуртай гээч…
1. Шинээр эхэлье /болзоондоо яараад унаанд явж байхад/
2. Танилцья /хайрын гоё дуу гээд сонсгож байсан дуу… Танилцья бүсгүй, намайг ганцаардал Таны нэрийг харин гэж дуудах билээ… гэж аялж өгөөд л/
3. Өчигдөр /миний тэр үед сонсдог БАЙСАН дуу/
4. Чамдаа /мотive-ийн тоглолт үзэхээс өмнө 2-уулаа чангалаад сонсдог байлаа. Тоглолтын дараагаас… БИДНИЙ ДУУ БОЛЖ МӨНХРӨВ/
5. Утасдаарай /эмэгтэйнх нь хэсгийг надад сонсгоод инээж байдаг байсан. Сүүлдээ 2-уулаа сонсдог болсооон гэж…/
Эдгээр дуунууд БОЛЗОО МӨНХӨЛСӨН… Одоо ч бид хоёр байнга л сонсдог доо.
/ХАРИН ЭНЭ БОЛ МИНИЙ ХАЙРТАЙ ЗАЛУУГАА ҮНЭЛСЭН ҮНЭЛЭМЖ… ЗӨӨЛӨН ХАЙР ШҮҮ/
…Уруул чинь зөөлөн
Харц чинь дулаан
Энэ л агуу хайрыг чамаасаа мэдэрсэн
Хайр яагаад ийми ЗӨӨЛӨН ЗӨӨЛӨН юм бэ
Дурлал яагаад ийм ЗӨӨЛӨН юм бэ… гээд
Мөрөөдөл минь биелнэ ээ
Мөнхөд чамтайгаа амьдарна аа
Мөнхийн аз жаргалтайгаар чамтайгаа хамт амьдарна аа
ЧАМАЙГАА БИ ҮҮРД ХАЙРЛАНА АА … /гоё үгтэй дуу ЗӨӨЛӨН ХАЙР/
Амьдрал яагаад… /бодлын дуу. Би энэ дуунд бодлоо их уядаг/
Бид буцах замгүй /Харин энэ миний аз жаргалын дуу… Бүх найзуудруугаа явуулах дуртай. Маш гоё үгтэй/
Амьдрал бол шагнал…
***
Би энэ үгийн тухай сүүлийн үед их бодож байна… Учир нь надад нэгэн зүйлийг ухааруулсан юм шиг. Ойрын хувьд ойрын ч гэж дээ сүүлийн 7-8 сар энэ блогноосоо их л хөндийрч дээ. Бичиж найруулах, шүлэглэх мэт сэтгэлийн ямар нэгэн зүйл гарахаа больчихсон. Хүн гэж их сонин юм. Энгийн байх тусам баялаггүй болчихдог юм шиг. .. Зовлонгүй байх тусмаа тэмүүлэлгүй болчихдог юм шиг. Эсвэл сэтгэлийн мэдрэмжээ гээчихсэн юм шиг бүх юм энгийн болчихсон юм шиг санагдах. Хүний амьдрал утга учиртай байхын тулд өдөр бүр, цаг ямагт адал явдал, зовлон гунигаар дүүрэн байх ёстой юм шиг… Би урд нь нэгэн зүйлийн төлөө хүсч, тэмүүлж, зүтгэж, тэмцэж ирсэн. Амьдралынхаа утгыг нэг талаас алдаж, нөгөө талаас өөртөө хамгийн сайхан мэдрэмжийг хадгалж үлдэхийн төлөө уйгагүй тэмүүлж, тэнэглэж, зовж зүдэрч явсан. Үүгээр л миний амьдрал үргэлжилж олон жилийг өнгөрөөсөн… Энэ үед л хамгийн тансаг, хамгийн гунигтай зүйлийг мэдэрдэг байсан мэт. Гэсэн одоо миний бүх зүйлийг эргүүлчихсэн мэт… Хүсэл мөрөөдөл биелэдэг мэт их зүйл өөрчлөгдөж, өөрийн минь хэзээч чадахгүй хүсэхгүй байсан зүйл минь нэг л өдөр ирчихсэн…
Бүх зүйл зүгээр л урсгалаараа өнгөрсөн. Надад захирагдахгүйгээр бүх зүйл хувь тавьлангаар өөрчлөгдсөн мэт бодогдоно. Хэзээ ч төсөөлж байгаагүй тэр харгуйруу хөл тавиад алхаж явна. Энэ харгуйдаа би ямар их дуртай гээч. Сэтгэлийн амар амгалан, хайр хүндлэл, итгэл найдвар, инээд баяслаар дүүрэн ХАРГУЙ… Би үүнд яг л зүүдэлж байгаа мэт хөвөн амьдардаг. Миний огт төсөлөөгүй энэ ертөнцийн эзэн бол тэр минь… Тэр миний гуниг зовлонг үгүй хийж, сэтгэлд минь хүрэн хүртэл тэмүүлж миний төлөө байсаар ирсэн. Анх харахад л надад ер бусаар таалагдсан энэ хүний тухай
9 сарын 1-ний ЧИМЭГ
Нарны хурц гэрэл гэр дүүргэх гэгээнээр өглөө сэрлээ… Нойрон дунд хүүхэд багачуудын дуу- уул нь намайг сэрээгүй цагт барагтаа л хүн хөдөлгөөн сонсогддоггүйсэн. Орноосоо суга үсрэн энэ өглөөний нарыг харахаар шууд зүглэлээ. Яагаад ч юм энэ нар маш ариун, бас дулаахан зөөлөн төөнөнө. Ийм л байдагсан… Шуугианы дунд айлчилж сонороо тавьлаа. Бяцхан жаалуудын өхөөрдөм яриа, ижий аавынх нь инээмсэглэл, гоёж гангалсан байгааг хараад өөрийн эрхгүй сэтгэл хөдөллөө. Хамгийн ариун ҮЕ миний сэтгэлийг хөдөлгөж, форм парчигны дурсамж толгойд буулаа…
…Шөнөжин оёдлын машины дуу хангинаж, ээж зүйрмэглэх зуур, Read the rest of this entry »
хайртай хэвээр байж…
…өлмий дээрээ гишгэн түүнтэй эргэлдэн наадлаа. Гайхалтай дуу хоолойнд нь уярч, хорвоо ертөнцийг умартан алсална. Би үгээ зөөж, сэтгэлээ барилгүй түүнд ууссандаа итгэж ядан тэмдчинэ. Сэтгэлээ шулуун гэгчин өгөөд тэр чигээрээ хувцсаа тайлан тийнхүү уягдлаа… Гараасаа хөгжмийн аядуу эгшгийг “бариад”, салхи татуулан эргэлдэнэ. Эрх чөлөө сэтгэл мэдрэмжийн оргил дурсамж ийнхүү амилалаа… Хэзээ ч мартахгүй дахин сэргэсэн он цаг, алд биеийн эрхэмсэг ГЭРЧЛЭЛ минь БИ ЧАМД ХАЙРТАЙ, ДУРТАЙ ХЭВЭЭР ЭЭ байжээ…
Би түүнд хайртай хэвээр юм байна-1
Яагаад ч юм бэ би түүнд шуналтай нь аргагүй дурладаг. Бүр түүнийг хараад уярдаг, уйлдаг… Нэгэн цагт намайг өөртөө урвуулж дурлуулж явсан. Гэхдээ хэдээээн жилийн өмнө хаяад л одсон. Түүний тухай бодож, мөрөөдөж олон жилийг ардаа ч үдсэн… Хэзээ нэгэн цагт надад ирнэ гэдэгт би эргэлзэж, ямарч найдлагагүй зөвхөн дурсамжийг сөгнөж суудаг. Тэр ямар гайхамшигт гээч? Би түүнтэйгээ байхад бүх зүйлийг умартдаг… Тэр энэ биеэр минь намайг өөрийнх болгож, яг л ховсдсон юм шиг урин дууддаг. Амьдрал яасан их гоо үзэсгэлэн, төгс төгөлдөр гээч? Би түүнийгээ биширч ханадаггүй, тэр надад эрх чөлөө хязгааргүй тэмүүлэл, тансаг эрхэмсэг эрхэм бүхнийг өгдөг. Би түүнд хязгааргүй их хайртай… Дахин учрахдаа би өөрийгөө умартаж, энэ биеэрээ түүнд дахин сөгдөхийн чинээ бодсонгүй. Урьд орой би түүнтэйгээ дахин учирлаа… Read the rest of this entry »
Tengeriin dagina bi
Би өөрийгөө тэнгэрийн дагина гэж боддог. Учир нь би тэнгэрлүү дүүлэн, эргэлдэн наадах дуртай. Эргэлдэн наадах нь ер бусын үзэсгэлэнг бас эрхэмсэг төгөлдрийг илтгэдэг. Би хаяа хязгааргүй уудам ертөнцөд зөөлөн аялгуутай нь ханьсан уян бүсгүйн дүрийг бүтээдэг. Хорвоо ертөнц тэр чигээрээ хосын айзамд намайг аргадан, аязын аядуухан хэмнэлдээ тааламжтай тэнүүчлүүлнэ. Хөл дор үүл гишгэгдэж, нарны алтан туяатай хөх цэнхэр хязгааргүй оргилд би дүүлнэ. Би дахин мэндэлдэг… Хэн ч миний мэдэрдэг тэр төгөлдөр 
оршихуйг мэдрэхгүй. Даашинзны хөнгөн давалгаа салхи сэвэлзүүлэн уудамд намайг чимнэ. Сор сондор гэх цалин цэнхэр огторгуй бие сэтгэлийг минь эрхсийн нэгээр өргөмжлөнө. Тэнд би тод гэрэлтэнэ, тэнд би гэрэлийг түгээнэ. Эрх наадгайг эрхэст амьлуулсан би сэтгэлдээ “Тэнгэрийн дагина”. Хөг аялгуунд хүлэгдэн өөрийгөө бэлэглэсэн хүүхэн хонгор. Хүн төрөлхтөнд энэ агуу мэдрэмж байдагт би бахархдаг. Хүй орчлонд энэ бүхэн байдагт талархал төрөхүй. Асгасан бороонд ус буцааж хөглөгдөх, аянгын гэрэлд үзэсгэлэн бүтээж аргадах, уйтгар гунигийг сэргээх хөгжим ая данги, аз жаргал бүтээгч зүрхний горхи үүгээр хөглөгдөн урсдаг агуу… Бийрээр зурагдан хүмүүн төрхөө олохдоо хамт ирсэн бодол. Балчир насны хүслэнт МӨРӨӨДӨЛ, бие сэтгэлийн хөг эмзэг эрхэмлэл энэ бол бүжгийн гайхамшигт талбар…
Shuudai uursen uvuu…
… Ажлаа тараад гэрийн зүг яаравчлан явлаа. Бүрэнхийд өвлийн жихүүн жавар хацар жиндүүлэхийг яана. Уламжлал ёсоор автобусныхаа буудал дээр хүлээнэ. 21 цаг болчихлоо унаа ирэх болов уу, зогссон болов уу эрт гардаг байж… Манай чиглэлрүү ихэвчлэн өвөө эмээ нар байдаг шиг санагддаг. Учир нь надад автобусанд суудал олддоггүй, бас хүлээгээд суусан хүмүүс нь тийм байдаг. Хотын алс зайдууруу залуучууд бол явахгүй, харин хөгшчүүл бол явдаг л гэмээр. Ашгүй автобус ирлээ.
Ороод хойд хавиар чихцэлдэн шургаад зогсоно. Битүү хүнтэй автобус чиглэлээ зорино. Нойр хүрээд л. Кондакторын дуу хадна… Оюутнуудыг 21 цагт билетээр явуулахгүй гэнэ.
-Чамайг амрах гээд явж байхад би зөөгөөд ажлаа хийгээд явж байна Read the rest of this entry »
Eejiin hool saihan bailaa…
Шөнө ээж тогоо шанага хангинууаад л гал тогоонд… Би тэр дуунаар нь сэрээд нүүрний арьсаа үрчийгээд цаг харлаа /05.45/
-Ээж? ээж болилдоо унтаач ээ… Би унтмаар байна. Өглөө ажилтай… ээж сонссон бололтой дуу нь намжив. Хааяа нэг дуугарна.
Надад бол намжсан ч унтаж үл чадна. Нэг хэсэг хорвоо ертөнц нам жим. Ээж,
-Миний охин босоорой. Хоцрох нь гэж нойрон дунд хэлэх. Хам хум босоод хувцаслав. Ээж цүнх бариулаад,
-чамайг унтаач гээд байхаар унтчихсан чинь нам унтжээ…
Би гадуур хувцасаа өмсөнгөө,
-Ta юу хийгээд байдийн шөнөөр шүү. Нойр чинь хүрэхгүй байгаа юмуу?
Ээж,
– Үгүй
Хөх зүрхний зураас... 